تنظیم هیجان

فروید باور داشت که احساسات و تجربیات ناخوشایند، به ویژه آنهایی که مرتبط با تعارض‌های داخلی و ناهوشیار هستند، هرگز واقعاً فراموش نمی‌شوند یا از بین نمی‌روند. بلکه، این احساسات و تجربیات به صورت ناهوشیار در ذهن ما باقی می‌مانند و ممکن است در قالب نشانه‌ها یا رفتارهای زشت و غیرقابل کنترل دوباره به سطح بیایند.نظر جالبیه نه؟!شما فرض کنید احساس مثل دانه گیاه دفن بشه دانه ای که زنده است و شرایط محیطی براش فراهمه.  رشد میکنه میاد بیرون‌ و میوه میده . عصبانیت دفن بشه  محصولش میشه خشونت دانه غم  میوه افسردگی رو میده . از ترس میوه  اضطر اب حاصل میشه  وگاهی میوه ی این دانه ها فقط رفتارهای هیجانی نیست مشکلات جسمی هم هست .مثل دیابت عصبی . فشارخون عصبی . انواعی ازسرطان سکته و… فروید معتقد بود که این احساسات می‌توانند به سمت ناهوشیار سوق یابند، به طوری که فرد از وجود آنها آگاه نیست، اما این احساسات می‌توانند بر رفتار و حالت روانی او تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، فردی که تجربه‌ای آسیب‌زا را تحمل کرده و آن را بیان نکرده است، ممکن است در آینده دچار اضطراب، افسردگی یا حتی اختلالات جسمی شود. این پدیده معمولاً به عنوان “تاثیرات ناهوشیار” شناخته می‌شود.بنابراین، این جمله نمایانگر این است که ابراز نکردن احساسات می‌تواند به مشکلات عمیق‌تر روانی منجر شود و در نهایت، احساسات دفن‌شده می‌توانند به شیوه‌های غیر سالم و منفی بروز پیدا کنند. برای درمان این نوع مشکلات، فروید و پیروان او تاکید بر اهمیت تحلیل موارد ناهوشیار و ابراز احساسات داشتند، به ویژه از طریق تکنیک‌هایی مانند تداعی آزاد و تحلیل خواب.بنابراین به نطر صبوری می‌رسد که ما به جای سرکوب ، دفن،هیجانات آنها را تنطیم کنیم بیان مناسب احساسات و برون ریزی درست آنها بسیار کمک کننده است .حالا ببینیم این دفن احساسات یا همان سرکوب کردن به چه معناست؟سرکوبی احساسات به معنای تلاش ناخودآگاه فرد برای جلوگیری از ابراز یا مواجهه با احساسات و تجربیات ناخوشایند است. این کار معمولاً به دلیل ترس از آسیب‌پذیری، احساس گناه یا شرم، یا به منظور حفظ تصویر اجتماعی مثبت انجام می‌شود.زمانی که فرد احساسات خود را سرکوب می‌کند، این احساسات به بخش ناهوشیار ذهن منتقل می‌شوند و فراموش نمی‌شوند. بلکه در آنجا باقی می‌مانند و می‌توانند به شکل‌های مختلفی خود را بروز دهند، مانند اضطراب، افسردگی یا رفتارهای غیر قابل کنترل.سرکوبی احساسات می‌تواند نتیجهٔ تعارض بین بخش‌های مختلف شخصیت باشد، به ویژه میان “خود” (Ego)، “نهاد ” (Id) و “فراخود” (Superego). به عنوان مثال، ممکن است “نهاد” تمایل به ابراز یک حس داشته باشد، اما “فراخود” با این احساسات به دلیل ارزش‌ها و باورهای اجتماعی مقابله کند.برای مثال دختر نوجوانی  که به تیم فوتبالی که لباس قرمز میپوشند علاقه ندارد بنابراین سعی می‌کند از لباسهای آبی استفاده کند اما مادرش به روش‌های مختلف در فروشگاه اورا متقاعد می‌کند روسری قرمز بخرد ! دختر عصبانی است اما به دلیل ارزش‌های اجتماعی که می‌گویند به نطر مادرت احترام بءذار رو حرف بزرگتر حرف نزن ، زشته جلوی فروشنده تو روی مادرت وایستی و…نارضایتی و خشمش را سرکوب می‌کند.  مودبانه تشکر می‌کند و بیرون می‌آیند در تمام مسیر او خشم دارد در خانه بدخلق است و روز مهمانی به طور غیر منتظره ای بیمار می‌شود و…. روسری قرمز در کمد لباسها حالش را بد می‌کند….چه خوب می‌شود اگر ما به فرزندانمان یاد بدهیم احساسات و نطرات خودشان را مودبانه بیان کنند و  در صورتی که خواسته آنها آسیبی به خودشان یا دیگران نمی‌زند به خواسته شان احترام بگذاریم.توجه داشته باشید که  سرکوبی احساسات می‌تواند به مشکلات روانی و جسمی منجر شود، و در نتیجه بر اهمیت تحلیل و بیان این احساسات تاکید می‌شود  تا فرد بتواند به نوعی از سلامت روان دست یابد.حالا ببینیم از دیدگاه فروید چه طور می‌شود احساسات و هیجانات را به جای تدفین تنظیم کرد ؟!

برای تنظیم هیجان، موارد زیر می‌توانند مفید باشند:

1. تحلیل و فهم احساسات: اولین گام در تنظیم هیجان‌ها، شناسایی و فهم آنهاست. شما باید به احساسات خود توجه کنید و بدانید چه چیزی باعث ایجاد آنها می‌شود. این شناخت می‌تواند به شما کمک کند تا افرادی که به شیوه‌ای منفی با احساسات خود برخورد می‌کنند، به آرامش بهتری دست یابند.آموزش انواع صورتک ها ی هیجانی ‘ مفهوم استیکر ها با کمک نقاشی نمایش و قصه به کودکان کمک می‌کند درک بهتری از هیجانات داشته باشند.تماشای انیمیشن درون و برون ۱ همراه با کودکان و درون و برون ۲ همراه با نوجوانان و گفت و گو در مورد هیجانات می‌تواند بسیار موثر باشد . لینک این دو انیمیشن در کانال قصه ای زندگی: دکتر رقیه زراعتی موجود است .
2. ابراز احساسات: به جای سرکوب کردن احساسات، مهم است که آنها را به شکلی مناسب ابراز کنید. این می‌تواند شامل گفت‌وگو با دیگران، نوشتن در یک دفترچه یا حتی هنر باشد. ما با بچه ها در بازی درمانی برون ریزی هیجان با هنر را تمرین میکنیم نقاشی . گل بازی، خمیربازی …به فرزندانمان بیاموزیم احساسات خود را بگویند و خودمان در این زمینه الگو باشیم ابراز کردن احساس کمک می‌کند جلوی تدفین ‘سرکوب ‘ آن و بدتر شدن اوضاع گرفته شود . در مثال روسری قرمز اگر نوجوان مودبانه مادر را صدا بزند و بگوید که مامان میدونم رنگ قرمز رو دوست داری و باور داری بهم میاد، ممنونم اما من دوستش ندارم. دلم میخواد یه رنگ دیگه انتخاب کنم .و نکته تربیتی اینکه تا جاییکه احساسات سلیقه ها ،  انتخاب و رفتار های فرزندانمان به خودشان و کسی_چیزی صدمه نمی‌زند به آن‌ها آزادی عمل می‌دهیم.  ما می‌خواهیم فرزندانی با عزت و اعتماد به نفس تربیت کنیم. مگر نه؟!
3. تداعی آزاد: این روش یکی از تکنیک‌های  روانکاوی   است که به افراد کمک می‌کند تا به جستجوی تجربه‌های فراموش‌شده و ناهوشیار بپردازند. این عمل می‌تواند به شما اجازه دهد که با احساسات سرکوب‌شده خود روبه‌رو شوید و آنها را درک کنید.

این عمل معمولا در کلینیک های روانشناسی تحت نطر یک روانکاو ،طرحواره درمانگر و… رواندرمانگر انجام می‌شود.

4. پردازش تجربیات گذشته: بررسی تجربیات دردناک گذشته و کوشش برای تسهیل آنها می‌تواند منجر به نهایتاً حذف احساسات منفی و تنظیم هیجان‌ها شود.

این تکنیک هم زیر نطر متخصص روانشناس  انجام می‌شود.

5. مدیریت استرس: تکنیک‌های مدیریت استرس، از جمله تنفس عمیق، مدیتیشن و ورزش می‌توانند به شما کمک کنند تا هیجان‌های خود را بهتر کنترل کنید.

بنابر این بسیار خوب است ما و فرزندانمان در برنامه روزانه خود مدیریت استرس را بگنجانیم .

در نهایت، تنظیم هیجان‌ها نیاز به زمان و تلاش دارد.

برای یادگیری و تمرین تنظیم هیجان والد و فرزند از مشاوره و آموزش  بهره بگیرید ‌ حال خوب خانواده نتیجه انتخاب خوب برای تغییر مثبت است .

موفق باشید .

ارادتمند : دکتر رقیه زراعتی مشاور کودک ، نوجوان، والد