اعتماد به نفس چیست؟

اعتماد به نفس یا خودباوری یکی از شرایط روحی و روانی است که فرد بسته به ویژگی‌ها و تجربیات قبلی خود برای موفقیت و انجام کارها به استعدادها و توانایی خود اعتماد و باور کامل دارد. اعتماد به نفس میتواند به انسان حس موجودیت و حتی خوشبخت بودن بدهد. یک فرد با اعتماد به نفس بالا میتواند در مسیر پیشرفت و توسعه زندگی خود موفق تر از دیگران باشد. برخلاف آنچه تصور میشد که اعتماد به نفس در سنین بالاتر شکل میگیرد. حال چگونه به فرزند خود اعتماد به نفس بدهیم محققان به این نتیجه رسیده اند که اعتماد به نفس یک فرد در سن پنج سالگی کامل میشود. تاکنون باور بر این بود که کودکان تا قبل از رفتن به دبستان نمیتوانند احساسات منفی یا مثبت نسبت به خود داشته باشند. روانشناسی نوجوان چیست آیا می دانید نوجوانان نیز درگیر مسائل و مشکلاتی می شند که حتما باید از یک روانشناس نوجوان جهت حل مسائل آنها کمک گرفت

عزت نفس چیست؟

عزت نفس یک حالت روانشناسی میباشد که نشان دهنده ارزش یک انسان برای او میباشد. در عزت نفس، فرد به این باور دارد که انسان مقدس است و تمام انسانها با رنگ ها و نژادهای مختلف با هم برابرند. انسان با عزت نفس بالا خود را دست کم نمیگیرد و برای خود احترام قائل است، عزت نفس میتواند کمک خوبى برای انسان در حل مشکلات زندگی باشد.

خود آگاهی چیست؟

خود آگاهی به شناخت ما از خودمان گفته میشود، به عبارتی خودآگاهی یعنی آگاهی و هوشیاری ازخود، با رسیدن به خود آگاهی ما به اطلاعات صحیحی از نقاط ضعف و قوت، افکار و باور ها، انگیزه ها، هیجانات، و ارتباط عمومی خود میرسیم. خودآگاهی موضوعی پر رمز و راز و پیچیده است، اگه همه نکات مثبت و منفی خوداگاهى خود را بررسی کنیم ، در صورتی که نکات مثبت از نکات منفی بیشتر باشد ما یک خود اگاهی مثبت نسبت به خود داریم و در صورت برعکس بودن این موضوع نشان دهنده خودآگاهى منفی ماست.

مطلب پیشنهادی : شیوه های فرزند پروری | فرزند پروری در روانشناسی 

رابطه اعتماد به نفس و خودآگاهی

 اعتماد به نفس در هنگام رویارویی ما با مشکلات و سازگاری شخصیتی ما همواره باعث ایجاد یک خودآگاهی مثبت و در مقابل کمبود اعتماد به نفس باعث خود آگاهی منفی میشود. اگر خود آگاهی مثبتی داشته باشیم میتوانیم در مقابل مشکلات اعتماد به نفس بهتری داشته باشیم و موفقیت های بهتری کسب کنیم و این خود باعث افزایش عزت نفس ما میشود همچنین کمبود عزت نفس باعث کمبود کارایی ما به عنوان یک انسان میشود. ارتباط بین ناسازگاری و عزت نفس به هر دو صورت مثبت و منفی ایجاد میشود.

بهترین روانشناس نوجوان

عزت نفس در کودکان

روش های رفتاری و تربیتی محیط و والدین با کودک میتواند بر روی عزت نفس در کودکان تاثیر بسیاری داشته باشد و زمینه ای برای موفقیت ها و رفتارهای اجتماعی او در آینده باشد.  مسلما یک کودک با عزت نفس بالا فرد موفقتری در زندگی خواهد بود. راه هاى بسیاری برای افزایش عزت نفس در کودکان وجود دارد که در ادامه چند مورد از آنها را مورد قرار میدهیم :

محبت و افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس در کودکان و نوجوانان

 یکی از راهاى  افزایش عزت نفس و در نتیجه اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان ابراز محبت به آنها میباشد. والدین از راهاى زیر میتوانند محبت خود را نسبت به فرزندان نشان دهند.

ایجاد مسئولیت پذیری یکی از راه های افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس در کودکان و نوجوانان

یکی از راه‌های نشان دادن محبت و افزایش عزت نفس کودکان و نوجوانان این است که هنگام تصمیم‌ گیری‌هایشان مسئولیت بیشتری به آن‌ها بدهیم. وقتی تصمیم گرفته‌ اید به کودکتان‌ اجازه دهید کاری را انجام دهد، نباید هنگامی باشد که برای رفتن به جایی یا انجام کاری عجله دارید، چون در این صورت صبر و تحمل خود را از دست خواهید داد. در این صورت، کودک شما ناراحت و غمگین می‌شود و تجربه‌ای که قرار است کسب کند، به جای آن‌ که سبب لذت یادگیری بیش‌تر در او شود، وی را با شکستی تلخ مواجه می‌سازد. برای جلوگیری از بروز چنین اتفاقی بهتر است کارها را به شکلی طبیعی و عادی به پایان برسانیم. ما باید واقع‌گرا باشیم و قبول کنیم که وقتی در ایجاد فرصت‌های رشد برای کودک عجله کنیم، شانس یادگیری مهارت‌های جدید را از او سلب کرده‌ایم؛ زیرا او نمی‌تواند به سرعت مهارتی را بیاموزد و یا هر روز یک مهارت کامل را فرا گیرد. از سوی دیگر، نباید هر کاری را به فوریت و با مداخله‌ی خود برای آن‌ها انجام دهیم. درست است که نمی‌توانیم شاهد تلاش‌های زیاد کودک برای انجام کاری جدید و یا عدم موفقیت او باشیم، به ویژه وقتی که انجام آن کار از عهده‌ی او ساخته نیست؛ تقریباً غیرقابل تحمل است که اصلاً کاری نکنیم، اما گاهی باید صبر و کمک را به طور همزمان پیشه کرد؛ یعنی فرصت انجام مهارت جدید را نباید از کودکان گرفت. این فرصت نه تنها نیاز آن‌ها را برآورده می‌کند، بلکه رضایت خاطر آن‌ها از این فرصت جدید برای کسب تجربه نیز می‌شود. این بزرگترین پاداشی است که پدر و مادر از فرصت دادن به فرزند خود به دست می‌آورید.

افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس در کودکان و نوجوانان با گوش دادن به حرف های آن ها

یکی دیگر از راهای محبت کردن و افزایش عزت نفس در  فرزندان گوش دادن به حرفها و درد و دل های او میباشد. بهتر است  بجای این که مدام او را مورد قضاوت قرار دهیم پای حرفایش بنشینیم و به فرزند خود این حس را بدهیم که او یک پشتوانه دارد، برای آن که به کودک نشان بدهیم با تمام وجود به حرف‌هایش گوش می‌کنیم، لازم است که این کارها را انجام دهیم:

1)  دست از انجام کاری که در حال انجام آن هستیم، بکشیم.

2) روی خود را به طرف کودک برگردانیم.

  3) مستقیم و از روبه‌رو به او نگاه کنیم.

4)    اگر لازم است، خود را خم کرده و با او در یک سطح قرار بگیریم.

خوب گوش کردن باعث می‌شود که کودک دریابد شما برای همراهی با او ارزش قائلید و به او توجه می‌کنید تا بتوانید آن گونه که آن‌ها دنیای خود را تجربه می‌کنند، به دنیایشان بنگرید. این مسئله نه تنها عزت نفس آن‌ها را تقویت می‌کند، بلکه انسجام خانواده‌ی شما را به عنوان مجموعه‌ای متحد، افزایش می‌دهد.

اولین تلاش‌های ما در این راه، شاید ناشیانه به نظر برسد. ما باید برای جلوگیری از بروز واکنش‌های معمولی هر روزه‌ی خود خیلی خوب تمرین کنیم. به جای واکنش‌هایی مثل: مخالفت، بحث کردن، متقاعد کردن، قضاوت کردن، بازجویی و استنطاق کردن، نتیجه‌ی اخلاقی گرفتن و سخنرانی کردن، گوش کردن همراه با توجه کامل به حرف‌های کودکان، باعث می‌شود تا محتوای احساساتی‌ را که برای ما بیان می‌کنند، دوباره به نحوی به خودشان بازگردانیم.

اعتماد کردن یکی از راه های افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس در کودکان و نوجوانان

از دیگر موارد احترام گذاشتن و افزایش عزت نفس در کوکان و نوجوانان اعتماد کردن به توانایی‌ها و مسئولیت‌پذیری آن‌هاست. هنگامی که کودکان مهارت جدیدی را می‌آموزند، باید تا حد ممکن آن‌ها را راهنمایی کرده و در حد توان مورد تشویق قرار دهیم؛ بعد از انجام این دو کار، صرفاً باید در این زمینه که برای ان تصمیم‌گیری باور و اعتماد داشته باشیم و این اعتماد تداوم داشته باشد، حتی اگر انتخاب آن‌ها موردپسند و علاقه‌ی ما نباشد، باعث رشد اعتماد به نفس آن‌ها نسبت به توانایی‌های خاص خودشان شده‌ایم و به آن‌ها فرصت داده‌ایم که انتخابی فارغ از هر نوع فشار هیجانی داشته باشند. وقتی به توانایی کودکان‌مان در انجام درست کاری اعتماد می‌کنیم و اعتماد خود را به آن‌ها نشان می‌دهیم، در واقع شرایط محیط مناسبی برای رشد استعدادهای بالقوه‌ی آنان فراهم می‌آوریم. آن‌ها در این محیط مناسب احساسی نیرومند نسبت به توانایی‌ها و ارزش‌های خود دارند و این یعنی عزت نفس و تمامی نتایج که باید دربرداشته باشد. اگر بتوانیم احترامی را که برای آن‌ها قائلیم، از طریق گوش کردن به حرف‌های آن‌ها، صحبت و گفت‌وگو با آن‌ها و ایجاد این اعتماد در آن‌ها که همیشه می‌توانند کاری را انجام دهند ، بدین صورت باعث بوجود امدن خوداگاهی مثبت در فرزندان و افزایش عزت نفس در کودکان و نوجوانان میشویم.

نوع نشان دادن محبت برای افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس در کودکان و نوجوانان

چگونگی نشان دادن محبت، روش‌های بسیار ساده‌ای است که عزت نفس را در کودک ما افزایش می‌دهد. بغل کردن و در آغوش کشیدن او در سنین نوجوانی که فرزندان‌مان از تماس بدنی فراری هستند، باز هم احساس امنیت روانی را در آن‌ها ایجاد می‌کند. این کار باعث افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس در کودکان و نوجوانان در آینده خواهد شد،  گفتن دو کلمه‌ی «دوستت دارم» تأثیر بسزایی در ایجاد محبت دارد؛ این که ما پدر و مادرها تمام وسایل راحتی فرزندان‌مان را فراهم می‌کنیم، شرط لازم برای دوست‌داشتن می‌باشد، اما کافی نیست. گفتن دو کلمه‌ی «دوستت دارم» بدون قید و شرط این احساس را به او می‌دهد که هرگونه شکست و یا رفتاری تأثیری در کم و زیاد شدن محبت والدین او را ندارد و این یعنی پیدا کردن حمایتی درست و ایجاد اعتماد به نفس بالا و عزت نفس در کودکان و نوجوانان. به فرزند‌تان بارها اطمینان دهید که گرچه گاهی از دستش عصبی می‌شوید یا مجازاتش می‌کنید، ولی فقط همان رفتار یا کار او شما را ناراحت کرده و عصبانیت شما به این معنی نیست که دیگر او را دوست ندارید. اگر چنین کاری را انجام دهیم، برای او پایه‌ای محکم و قوی در زندگی بنا نهاده‌ایم که می‌تواند احساس اعتماد به نفس و عزت نفس را بر آن بنا نهد.

احترام گذاشتن راهی برای افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس در کودکان و نوجوانان

یکی از راه های محبت کردن و افزایش عزت نفس کودکان و نوجوانان احترام گذاشتن است. احترام گذاشتن به کودک شامل گوش دادن به حرف‌ها و سؤال‌ها و درددل‌هایش می‌باشد. درست انجام گرفتن اینکار تاثیر بسیاری بر تشکیل اعتماد به نفس و عزت نفس فرزند خواهد داشت.  یکی دیگر از روش‌های احترام به کودک، صحبت کردن با بچه‌ها است. اگر اتفاقی را که طی روز برایتان رخ داده با فرزندتان در میان بگذارید و یا خاطره‌ای خوش یا ناخوش از دوران کودکی خود برایش تعریف کنید و نشان دهید که دل‌تان می‌خواهد او هم این موضوع را بداند، می‌توانید بیش از پیش به او نزدیک شوید و جوّی از نزدیکی واقعی بین خود و او ایجاد کنید. این امر حتی گاهی باعث می‌شود که کودک در زمینه‌ی مسایلی که زیاد هم میلی به بیان آن‌ها ندارد، با شما همدردی کرده و ارتباط برقرار کند. شاید با این کار به او اعتماد و اطمینان کافی بدهید تا مشکلی را که با آن درگیر است، مستقیماً و راحت با شما مطرح کرده و برای حل آن از شما کمک بخواهد . همکاری و ارتباط نزدیک ما و فرزندان‌مان، باعث جذب هر چه بیش‌تر آن‌ها به ارزش‌های مورد قبول ما خوهد شد.

همچنین اگر کودکان احساس کنند که والدین برای آن‌ها ارزش قائلند، بیش‌تر به ارزش های موردعلاقه‌ی آن‌ها جذب می‌شود. هم‌چنین، احساس احترام از سوی والدین، باعث افزایش عزت نفس در کودکان شده و باعث می‌شود که کم‌تر به دنبال هم‌سن و سالان شرور خود رفته و یا دست به اقداماتی خطرناک و مشکل‌آفرین بزنند. همین‌طور بها دادن به نظرات آن‌ها در میزگردهای خانوادگی برای حل مشکلات کوچگ و بزرگ به آن‌ها نشان می‌دهد که به عقاید و نظرات آن‌ها احترام و ارزش گذاشته می‌شود. این امر منافعی غیرقابل انکار و جدی برای رشد اعتماد به نفس و عزت نفس در کودکان دارد.

 نقش تربیت فرزند در افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس در کودکان و نوجوانان

رفتارهای ما به عنوان والدین، اثر مستقیمی بر عزت نفس در کودکان دارد. روش فردی و شخصی تربیت فرزند، بر اساس نوع پرورش خود والدین، شخصیت والدین و ارزش‌های مورد توجه آن‌هاف استوار است. اگر بتوانیم به عنوان والدین، نقش خود را روشن کرده و در مورد آن فکر کنیم، کاری سودمند انجام داده‌ایم. از این طریق است که می‌توانیم معیارهای روشنی از انواع رفتارها را برای فرزندان‌مان تعیین کرده و از این که انتظاراتی غیرمنطقی یا غیرمعمول از آن‌ها داشته باشیم، پرهیز کنیم.

خانواده‌ها از نظر میزان مشارکت و اعمال قدرت با هم متفاوت‌اند و در منحنی کنترل، در طیفی از سخت‌گیر تا سهل‌گیر پراکنده‌اند. سبک آزادمنشانه تربیت فرزند که در میانه‌ی این طیف قرار دارد، آزادی و مسئولیت محدود را به کودکان واگذار می‌کند. این محدودیت‌ها، حس امنیت را به وجود می‌آورند و آزادی و مسئولیت نیز، در ایجاد اعتماد به نفس و عزت نفس و پدید آمدن احساس بهتر کودکان نسبت به خودشان، مؤثر هستند. تربیت فرزند به سبک آزادانه، باعث ایجاد و رشد عزت نفس، استقلال و توان قضاوت اخلاقی و معنوی در بچه‌ها می‌شود.

نقش مدارس در اعتماد به نفس و عزت نفس کودکان و نوجوانان

اگرچه مدرسه به اندازه‌ی خانواده تأثیری بر رشد عزت نفس در کودکان ندارد، اما مطمئناً می‌تواند چه بد و چه خوب، بر میزان عزت نفس در کودکان اثر بگذارد.

متأسفانه اکثر جنبه‌های مدنظر گرفته شده در مراحل آموزشی و تحصیلی، مانند تأکید بر مهارت‌های آموزشی، تنها باعث روشن شدن ناتوانی‌های کودک در برخی زمینه‌ها شده و در واقع احساس بی‌کفایتی در آنان را رشد می‌دهد.

از آن جا که موفقیت آموزشی در کشور ما از جایگاهی رفیع برخوردار بوده و ارزشمند تلقی می‌شود، جامعه نیز برای آن اهمیت خاصی قائل است. بچه‌هایی که در مدرسه، در سطحی پایین‌تر از متوسط قرار دارند و نیاز به کمک‌های بیش‌تر برای پیشرفت دارند، معمولاً احساس بی‌ارزشی و بی‌کفایتی می‌کنند. مدارس می‌توانند با اجرای روش‌های زیر به افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس در کودکان و نوجوانان کمک کنند:

ارزش‌گذاری و شناخت قابلیت‌های بچه‌ها در حیطه‌های غیرآموزشی.

– فرصت دادن به بچه‌ها برای مطرح کردن حرف‌های دل خود در کلاس و مدرسه

 دنبال کردن فعالانه‌ی فرصت‌هایی که منجر به افزایش اتکاء به نفس و حس استقلال در بچه‌ها شده و آن‌ها را در قبال برنامه‌های آموزشی مسئولیت‌پذیر می‌کند.

نقش جنسیت در عزت نفس کودکان

جنسیت ما، بخشی اساسی از شخصیت و هویت ماست. نه فقط به دلیل شکل ظاهر‌مان، بلکه به خاطر نقش‌ها و رفتارهای سنتی آمیخته با جنسیت ما.

وقتی نقش جنسی ما همراه با تکامل اندام و جسم ما شروع می‌شود، فرهنگ و آداب و رسوم هم بر آن اثر گذاشته و آن را دچار تغییر و تحول می‌کند. ما در صورتی می‌توانیم از شکل‌گیری قالبی شخصیت فرزندان‌مان جلوگیری کنیم که بپذیریم هر یک از آن‌ها شخصیت‌هایی جدا و منحصر به فرد دارند و هرگز نمی‌توانند مانند هم باشند. وقتی بتوانیم این کار را انجام دهیم، در واقع به آن‌ها کمک کرده‌ایم تا تصویر ویژه‌ی استعدادها و توانایی‌های خود را بپذیرند. در صورت نیاز، با مانع جنسیت‌گرایی مقابله کنند و هدف‌شان به فعلیت رساندن توانایی‌های بالقوه‌ی خویش باشد. موفقیت در رسیدن به این هدف، ضامن رشد خودآگاهی سالم و افزایش اعتماد به نمفس و عزت نفس در کودکان و نوجوانان است.

نقش تشویق در افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس در کودکان و نوجوانان

تشویق، غذای رشددهنده‌ی عزت نفس در کودکان و به بیان کلی انسان‌هاست. بچه‌ها باید تشویق شوند تا احساس خوبی نسبت به خویش داشته باشند. طی یادگیری‌های جدید به انجام فعالیت موردنظر دلگرم  و تحریک شوند، حس لیاقت و داشتن کفایت در آن‌ها رشد کند و ما را از توانایی‌هایشان که جزئی از کل خودآگاهی آن‌هاست، مطلع سازند. اگر کودک شما در حوزه‌ای خاص توانایی و استعداد دارد، حتماً آن را شناسایی کنید. تشویق باعث ایجاد پشتکار و میل به تمرین بیش‌تر در او شده و کودک را نسبت به رشد توانایی‌اش دلگرم‌تر می‌کند تا حدی که آن توانایی جزئی از خودآگاه او می‌شود.

برای این که تشویق مؤثر افتد،  باید خالص باشد و خالصانه بیان شود. اگر کودکان متوجه شوند که تشویق شما توأم با ریاکاری، پوچ، تهی، تعارف غیرواقعی و به صورت غیرارادی ادا شده، دچار ناراحتی و ناامیدی شدیدی می‌شوند.

گاهی اوقات یک تشکر ساده از کاری که بچه انجام داده یک تشویق به حساب می‌اید و اهرم حرکتی برای انجام کارهای بهتر می‌شود.

اگر می‌خواهید تشویق‌تان مؤثر باشد، باید دقیق و ویژه باشد. بیان جملاتی که با من شروع می‌شوند، تشویق شما را دقیق و ویژه می‌کند.

توجه به نوع شخصیت و نقش آن در شکل گیری اعتماد به نفس و عزت نفس در کودکان

بعضی از بچه‌ها به شکل مادرزادی خجالتی و گوشه‌گیر هستند. این بچه‌ها از سال‌های اول تولد به رغم محبت، حمایت و تشویقی که از والدین خود می‌بینند، علاقه‌ای به پیدا کردن دوست‌های جدید یا قبول موقعیت‌های اجتماعی ندارند. آن‌ها وقتی به تجاربی جدید دست می‌یابند، خود را به بی‌خیالی می‌زنند و برای کسب تجربه و یا هجوم به موقعیتی جدید تلاشی نمی‌کنند. باید بپذیرید این حالت بخشی از پایه و اساس شخصیت آن‌هاست، نه چیز دیگر. گاهی کمی اشاره و تحریک بچه‌ها، باعث می‌شود. فرصتی تازه برای آن‌ها به وجود آید و یا بفهمند تجربه‌ی جدیدی که از آن وحشت داشته‌اند، تا چه اندازه جالب و هیجان‌انگیز بوده و چقدر خوب می‌توانسته‌اند از پس آن برآیند. به هر حال زمانی فرا می‌رسد که کودکان متوجه می‌شوند هیچ چیزی نمی‌تواند به اندازه‌ی فعالیتی تازه، برایشان لذت‌بخش بوده یا بهتر از آن باشد.

کودکانی که دچار اعتماد به نفس پایین هستند، می‌توانند با تلقین به خود و زدن حرف‌های دلگرم‌کننده که ما می‌توانیم به آن‌ها یاد بدهیم و نامش را خودگویی می‌گذاریم، پیشرفت‌های خوبی داشته باشند و اعتماد به نفس و عزت نفس در آن ها تقویت شود.  مثلاً به خودشان بگویند:

–  می می توانم این کار را انجام بدهم..

–  می‌خواهم از این فرصت به بهترین وجه استفاده کنم.

–  کمی از دست این قضیه عصبانی هستم، ولی چه می‌شود کرد، بالاخره می‌گذرد.

–  ممکن است در این درس بهتر از حد نباشم، ولی حداقل می‌توانم تلاش کنم.

– اگر یک بار این کار را امتحان نکنم، از کجا باید بدانم قادر به انجامش هستم یا نه؟

شانه خالی کردن بچه‌ها از مداخله‌ در بعضی فعالیت‌ها، ارزش این را دارد که جلسه‌ای تمرینی در مورد چگونگی صحبت کردن مثبت با خود، برایشان بگذاریم و این کار را به آن‌ها بیاموزیم. بچه‌های 8 تا 9 ساله می‌توانند این کار را با کمی تمرین مداوم و حمایت از سوی شما انجام دهند. هر سال که بگذرد و آن‌ها بزرگ‌تر شوند، میزان موفقیت‌شان در این زمینه، بیش‌تر می‌شود. اگر مشکل در مدرسه است، معلم کودک‌تان را از برنامه‌تان آگاه کنید تا در موقعیت‌های مناسب، انگیزه‌ و دلگرمی لازم را در کودک‌تان ایجاد کنید.

هنر حل مسأله و نقش آن در افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس در کودکان

خودگویی مثبت،  انگیزه‌ی کودک‌تان را برای پذیرش کارهایی که به نظر سخت می‌رسند، افزایش می‌دهد، اما شاید کودک، نیازمند طرحی فوری باشد؛ طرحی که به شکلی موفقیت‌آمیز با آن کارها ارتباط دارد. برای این منظور لازم است کودک‌تان در زمینه‌ی هنر ظریف حل مسئله (مشکل) آموزش ببیند. این کار به خودی خود به نوع دیگری از خودگویی نیازمند است.

 کمک به کودکانی که عزت نفس‌شان لطمه دیده است:

نشانه‌های عزت نفس بالا در بچه‌ها عبارت‌اند از:

 برخوردی مثبت، خوش‌بینانه و پرانرژی با زندگی

سعی و تلاش برای انجام تجربه‌های جدید

حس اعتماد نسبت به شایستگی‌های خود

آگاهی و پذیرش واقع‌بینانه‌ی توانایی‌ها و ضعف‌های نسبی خود

بی‌نیازی به توجه و تشویق دیگران

توانایی پذیرش انتقاد بدون این که دچار خشم و حالتی تدافعی شوند.

توانایی تحمل شکست بدون تسلیم شدن

دل‌شان نمی‌خواهد به دیگران صدمه وارد کرده یا خود را بالاتر از دیگران به شمار آورند.

شاخص‌های عزت نفس پایین آمده یا صدمه‌دیده در کودکان، درست در نقطه‌ی مقابل موارد یاد شده، قرار دارند.

چه وقت و چطور می‌توانید به کودک صدمه‌دیده کمک کنید؟

قبل از هر چیز باید به سن کودک توجه کنید. بیش‌تر شیوه‌های مورد استفاده تنها در مورد بچه‌هایی قابل استفاده است که حداقل 7 یا 8 ساله باشند. زیرا آن‌ها باید به حد معینی از رشد ذهنی و هوشی رسیده باشند تا بتوانند مسایل را بفهمند و به کار ببندند. بعضی از کارهای روزمره می‌تواند پایه‌های اساسی و بنیادی عزت نفس سالم را بنا نهد:

-عاطفه و علاقه‌ی خود را به طور زبانی، عملی و بارها نشان دهید.

-به حرف‌هایشان گوش دهید و با آن‌ها صحبت کنید.

-نظرات آن‌ها را جویا شوید.

-به آن‌ها در آموختن مهارت‌های جدید کمک کنید.

-بگذارید به لیاقت و شایستگی خود اعتماد پیدا کنند.

اگر بیش‌تر این کارها را انجام دهید، می‌توانید تقریباً مطمئن شوید در صورتی که مشکلی برای فرزندتان ایجاد شود، دست‌کم به عزت نفس او لطمه‌ای وارد نخواهد شد.

مشکل چیست؟

باید به طور کامل مشخص کنید که موضوع چیست؟ بهتر است که این موارد را با کودک‌تان روی کاغذ بیاورید. بعد تمام راه‌حل‌هایی را که به نظرتان می‌رسد، حتی اگر کمی مضحک هم باشد، بنویسید و بعد با کودک‌تان در مورد راه‌حل مناسب صحبت کنید و راه‌حل‌های نامناسب را خط زده و راه‌حل‌ مناسب را نگه دارید. شما از طریق تهیه‌ی یک طرح عملی برای حل مشکل صحبت کردن در مورد آن و مورد آزمایش قرار دادن طرح، به کودک‌تان اعتماد به نفس خوبی می‌دهید تا از پس آن مشکل برآید،‌نه این که اگر بار دیگر با مشکلی مواجه شد، عقب‌نشینی کرده و آن را رها کند.

کودک با کمک شما می‌تواند فهرستی از کارهایی را که با کلمات «من می‌توانم» آغاز می‌شود، تهیه کند و در دیوار اتاقش جایی روشن و مناسب نصب کند. انجام این کار باعث می‌شود تا آن‌ها را خوب به خاطر بسپارد. از سوی دیگر، کلمات نوشته شده، اثر و دوام بیش‌تری در ذهن او دارند. پس از نوشتن فهرست، در مواقعی که احساس می‌کنید عزت نفس کودک‌تان در حال تضعیف شدن است، به آن رجوع کنید. همان طور که کودک مهارت‌های جدیدی را یاد می‌گیرد، آن‌ها را همه به فهرست خود اضافه کنید.