کمال گرایی ورزشکاران چیست؟_انواع کمال گرایی در ورزشکاران
مفهوم کمال گرایی چیست؟
کمال گرایی بر دو نوع کمال گرایی بهنجار و نابهنجار می باشد. کمال گرایی بهنجار به این صورت است که فرد تمام تلاش خود را انجام می دهد و از تلاش هایش راضی است و کاملا احساس رضایت می کند. درواقع برای افرادی که کمال گرایی بهنجار دارند رسیدن به هدف شرط نیست بلکه راهی که می پیمایند تا به هدف خود برسند برایشان رضایتمندی بهمراه دارد. اینگونه افراد به شدت کار و تلاش می کنند و وقتی برای انجام دادن یا ندادن یک کاری مختارند، ترجیح می دهند آن کار را به بهترین نحو ممکن انجام دهند. این افراد کلیه محدودیت های فردی محیطی و غیره را می پذیرند و حتی با همه کمی ها و کاستی ها، محیط را حامی خود می بینند و گله ای ندارند و نسبت به آنها درک کاملی دارند و آنها را می پذیرند در نتیجه به طور کلی رفتارهایی انعطاف پذیر دارند.
اما افرادی که کمال گرایی نابهنجار دارند، فقط به هدف مطلوب خود فکر می کنند و دائم در استرس هستند که مبادا به هدف خود نرسند و اگر اینطور شد چه باید بکنند یا به اطرافیان خود چه بگویند. درنتیجه دائم در درون خود با افکار مضطرب درگیر هستند و هیچگونه رضایتی از شرایط خود ندارند. این افراد حتی اگر به موفقیتی برسند بخاطر اینکه عمیقا دچار عدم رضایت هستند، بازهم موفقیتشان برایشان بی اهمیت است و همچنان در حال سرکوب کردن خود هستند که چرا به موفقیت های بالاتری دست نیافتند!
کمال گرایی ورزشکاران
در میان ورزشکاران نیز این دو نوع کمال گرایی وجود دارد. یک ورزشکار کمال گرای بهنجار سعی کرده است تا محدودیت خود و جامعه ورزش را بشناسد. قبول کرده است که امکانات جامعه در چه حدی است و از آن رضایت دارد. و با همین امکانات تلاش خود را ادامه می دهد و اصلا برایش اهمیت ندارد موفق می شود یا خیر. بلکه برایش لحظه های تلاش و تمرین ارزش دارند و بهمین خاطر نسبت به خود احساس رضایتمندی و اعتماد به نفس دارد. اما برعکس، ورزشکار کمال گرا نابهنجار است، در عین حال که از سمت بسیاری از افراد تشویق می شود یا خیلی اشخاص و گروه ها او را حمایت می کنند، رسیدن به مقام های بالا و حفظ آن نیز او را خشنود نمی کند و باز در حال تکاپو است و از مقام ها و رتبه هایی که به دست آورده است لذت نمی برد. او اشتباهات و خطاهای خود را می بیند و به آنها در حین رقابت بسیار اهمیت می دهد و به همین خاطر دائم در تب و تاب است و آرامش ندارد او همچنین در هیچ زمینه ای از کسی کمکی نمی گیرد چون احساس حقارت و کوچکی می کند. یا گاهی اوقات فرد ورزشکاری که مقام های خوبی به دست آورده دلش می خواهد بغیر از حوزه ورزش در زمینهای دیگر مثل فرهنگی هنری یا علمی هم مقام و رتبه به دست آورد. البته اینکه انسان بخواهد به موفقیت های متعددی دست یابد بد نیست اما اینکه با هیج موفقیتی به رضایت نرسد اصلا خوب نیست. همچنین برای این افراد حتی تصور شکست نیز عذاب آور است مدام در فکر ترس از شکست به سر می برند و حتی اگر از موقعیت های پیروزی قرار بگیرند بخاطر اینکه درگیر عواطف منفی وترس هایشان هستند، نمی توانند از آن موقعیت استفاده کنند. بخاطر این ویژگی ها، حتما فرد ورزشکار باید از لحاظ روانشناسی مورد بررسی قرار بگیرد چون عواطف و افکار او قطعا برای او مشکلاتی پیش می آورد که مانع از موفقیت وی خواهند شد.
عوامل به وجود آمدن کمال گرایی در ورزشکاران
تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده است، عوامل کمال گرایی نابهنجار ورزشکار را به شرح زیر بیان کرده است:
اینکه مردم، والدین و مربیان، ورزشکار را تحت فشار قرار می دهند و باعث می شوند ورزشکار یا دچار استرس، ترس و اضطراب شوند و یا حالات افسردگی و ناامیدی را پیدا کنند. البته با سختگیری ها و توقعات جامعه و مربیان علاوه بر ترس و نگرانی، بروز خشم، حسادت یا پرخاش نسبت به سایر ورزشکاران نیز در شخص ایجاد خواهد شد . همچنین کمال گرا بودن مربی خود به تنهایی کافیست که ورزشکار اضطراب ها و استرس های ناشی از کمال گرایی را تجربه کنند.
اگر بخواهیم دسته بندی کامل تری داشته باشیم با توجه به توضیحات بالا ، می توان انواع کمال گرایی ورزشی را اینگونه مطرح کنیم:
کمال گرایی خودمدار که عامل این گرایش، خود ورزشکار است واینکه با یک انگیزه کاملا شخصی بدنبال رسیدن به بالاترین موفقیت ها باشد.
کمال گرایی دیگر مدار، که همانگونه که از نامش مشخص است، به اینکه ورزشکار بدلیل کمال گرا بودن افراد نزدیک و موثر خود، از خودش توقع زیادی داشته باشد و دچار کمال گرایی شود.
کمال گرایی به طبع توقعات جامعه یعنی شخص ورزشکار بخاطر مردم، مطبوعات و سایر عوامل تاثیرگذار اجتماعی، عزت نفس خود را از دست بدهد و بدنبال رسیدن به مقام های بالا باشد تا بتواند رضایت سایرین را به دست آورد و مورد تایید همه قرار بگیرد.
پیشگیری از کمال گرایی نابهنجار ورزشکار
هرچه ورزشکار بتواند قویتر رفتار کند و روحیه خوب و مطلوبی داشته باشد و نگذارد که نظرات یا عکس العمل های دیگران روی آنها تاثر بگذار قطعا موفق تر خواهد بود. مسلم است هر فردی که بدنبال تایید اطرافیان باشد نه تنها موفق نمی شود بلکه خلق و خو و رفتارهایش به مرور تغییر می کند و رفته رفته از هدف اصلی خودش باز می ماند. همچنین با رفتارها و افکار منفی و مضطرب قطعا نمی تواند تمرکز کند و بهتر تمرین کند و یا در یادگیری مهارت ها ضعیف می شود. کمکی که مربیان می توانند داشته باشند این است که با شناختن ورزشکار کمال گرا زمینه های بهبود او را فراهم آورد که شامل درمان های یک روانشناس ورزش می باشد. همچنین مربی باید بداند اگر خودش ویژگی های کمال گرایانه دارد ، نباید آنها را به ورزشکار منتقل کند. مطبوعات نیز نباید بدنبال بالا بردن سطح توقعات جامعه از ورزشکاران باشند بلکه باید تلاش کند تا بیاموزد که از ورزشکار در حد شرایط و امکاناتی که برایش فراهم شده است، باید انتظار داشت.
دیدگاهتان را بنویسید