تربیت فرزند همواره نقش حیاتی در رشد و شکوفایی آن ها دارد؛یکی از دشوارترین و در عین حال لذت بخش ترین کارها ست. بهتر است والدین با علم و اگاهی صحیح و رعایت نکات فرزند پروری به تربیت فرزندان خود بپردازند 

بهترین روش تربیت فرزند کدام است

فرزندان شما لحن صدای شما، زبان بدن و تمام حالات شما را جذب می کنند. گفتار و کردار شما به عنوان والدین بیش از هر چیز دیگری بر رشد عزت نفس شما تأثیر دارد. تمجید از دستاوردها، هر چند کوچک، باعث افتخار کودکان می شود. اجازه دادن به آنها برای انجام کارها به آنها باعث می شود که احساس توانایی و قدرت کنند. برعکس، اظهارنظرهای تحقیرآمیز یا مقایسه های منفی با سایر کودکان باعث می شود آنها احساس بی ارزشی کنند. از اظهارات مغرضانه یا استفاده از کلمات آزاردهنده خودداری کنید. نظراتی منفی و سرزنش کننده که باعث تحقیر آنها بشود، می توانند مانند ضربه های فیزیکی، آسیب های جدی وارد کنند. کلمات خود را با دقت انتخاب کنید و دلسوز باشید. به فرزندان خود بگویید که همه اشتباه می کنند و شما هنوز آنها را دوست دارید، حتی اگر رفتار آنها را تأیید نکنید.

سبک های فرزندپروری

برای اکثر ما این سوال پیش می آید که با فرزند خود چگونه رفتار کنیم که هم به او احترام گذاشته باشیم و هم مانع از سرکش شدن او شویم. رفتار با کودکان حساسیت های خاص خود را دارد. چون تمامی رفتارهای ما، الگوهایی در ذهن او می سازد که در آینده تمام آنها را انجام می دهد و در اصل شخصیت او اینگونه ساخته می شود. اینکه کودک رفتار های ناصحیح را ببیند و تجربه کند و آنها را به ناچار بپذیرد، در آینده قطعا آسیب های روانی و اجتماعی بسیاری را متحمل می شود و همانطور که می دانید اکثر اختلالات شخصیتی افراد در جامعه به دلیل رنج و عذاب هایی است که در زمان کودکی و نوجوانی از سمت خانواده دریافت کرده است.
از طرفی، هر خانواده ای با توجه به الگوهای فکری، مذهبی، خانوادگی و شرایط اقتصادی خود، فرزند خود را تربیت می کند. بهمین خاطر است که نگرش ها، طرز فکر والدین و برخورد آنها، شخصیت و هویت فرزند را می سازد. پس هرچه شیوه فرزند پروری مقتدرانه و اصولی باشد، کودک از لحاظ فکری رشد بهتری خواهد داشت وهویت بهتری در او ایجاد خواهد شد. شیوه فرزند پروری دو اصل مهم را شامل می شود یکی حد و اندازه ای که والدین به فرزند خود محبت می کنند و عشق می ورزند و دوم قواعد و قوانینی که برای او وضع می کنند شامل بایدها و نبایدهایی که برایش معین می کنند. در ادامه توضیح بهترین روش تربیت فرزند می پردازیم

روش فرزندپروری مقتدرانه

قطعا هرچه تربیت کودک اصولی تر و با روش های کارآمد باشد، در کلیه ابعاد زندگی او شامل شخصیت، رفتار و گفتار، روش زندگی و انتخابهای او تاثیر خواهد گذاشت. اینکه کودک با عزت نفس کافی پا در دوران نوجوانی بگذارد و بتواند دوران تحصیلی موفقی را بگذراند، بسته به تاثیراتی است که در کودکی از خانواده دریافت کرده است. این روش بهترین روش در فرزندپروری است که مشاوران آن را تایید می کنند و برآن تاکید دارند. بعضی ویژگی های فرزندپروری مقتدرانه به ای نشرح است:

• والدین از فرزندان خود توقعات معقولی دارند که این انتظارات از نظر کودک نیز منصفانه است چون طبق توانایی های آنهاست و بیشتر از آن نیز نیست. از این رو چون فزند احساس می کند که والدینش بدون غرور و تکبر و خودخواهی، او و ویژگی هایش را درنظر می گیرند و انتظاری فراتر ندارند، به حرف آنها گوش میدهد و کاری که آنها صلاح می دانند رابدون چون و چرا می پذیرد و در کمال اعتماد به نفس، آن را انجام می دهد.
• در این روش، والدین به فرزند خود استقلال و آزادی فکری میدهند و تا حدی به او اختیار می دهند که بتواند برای خود تصمیم بگیرد.
• در روش تربیتی مقتدرانه فرزند اجازه ابراز وجود و اظهار نظر دارد و میتواند آزادانه نظر خود را مطرح کند.
• صمیمیت در این روش، در خوانواده حکم فرماست. والدین و فرزند با هم صمیمی هستند. ارتباط آنها متناسب با درک کودک است.
• والدین حامی و پشتیبان فرند خود  و از فرزند خود مراقبت می کنند و حس حمایتگری را به کودک می آموزند. درباره علائق او و امورات روزمره از آنها می پرسند و منتظر جواب می مانند.
• در این حالت، قوانین خانواده مشخص است و نه با زور، بلکه با دلیل و برهان، علت قوانین توضیح داده می شود و نه والدین نه فرزند، هرگز قانون شکنی نمی کنند.
• والدین شنونده های خوبی هستند و اصول خوب گوش کردن را بلدند و به محض بروز مشکل یا ناراحتی از طرف کودک خود، از او می خواهند که درباره دلیلی ناراحتی خود صحبت کند.
• پدر و مادر از تنبیه کردن و پاداش دادن به اندازه استفاده می کنند و وظایف خود را به عنوان محبت درنظر نمی گیرند و به ازای خوب بودن خود بر کودک منت نمی گذارند.
• والدین نسبت به فرزند خود اعتدال را رعایت می کنند.

جهت یادگیری اصول و متدهای فرزندپروری و همچنین شناخت نیازها و خواسته های فرزندان، می توانید با تهیه پادکست های مشاوره ما در زمینه فرزندپروری با راهکارهای عملی و کاربردی آشنا شوید. راهکارهای ارائه شده در این پادکستها، کاملا کاربردی بوده و به شما در حد شرکت در چندین جلسه مشاوره کمک خواهد کرد. درست مانند اینکه با هزینه کمتر ،جلسه ی مشاوره ارزان بسیار مفید داشته اید.

پرسش و پاسخ روانشناسی فرزند

روش فرزندپروری سهل گیرانه

این والدین برای کودک خود قوانین تعیین نمی کنند. با کودکان خود صمیمی و مهربان هستند اما تمایلی ندارند برای فرزندشان مرزی تعیین کنند. بخاطر همین هم روی رفتارهای کودک خود کنترلی نخواهند داشت. البته شاید برای کودک شرایط خوبی فراهم شود تا هرکار دلش می خواهد انجام دهد اما وقتی بزرگ شود به یک فرد قانون شکن و بی فکر تبدیل می شود و گاهی تمایل به خشونت نیز در این افراد دیده می شود. هرچند که هر کودکی دوست دارد هرکار دلش می خواهد انجا مدهد، اما از طرفی از اینکه ببیند او را والدین خود اشراف دارد، نه آنها به او، احساس ترس و و حشت می کند و با بزرگتر شدن، با اختلالاتی چون افسردگی انزوا و اضطراب دست و پنجه نرم می کند.
والدین سهل گیر، به کودک خود عشق می ورزند اما هنگام تنبیه، محبت خود را از او می گیرند. نسبت به فرزند خود توقعی ندارند و بخاطر اینکه به او مسئولیتی واگذار نمی کنند او را فردی تنبل و بی عرضه تبدیل می کنند و به طور کلی او را فردی خام که نمی داند در شرایط سختی یا ناملایمات چه کارهایی باید انجام دهد بار می آورد. چون کودکی که نه قانونی رعایت کرده، نه حد و مرزی داشته، دیگر برای انجام هیچ کاری فکر نمی کند و نسنجیده دست به هرکاری می زند و این بزرگ ترین دلیلی است که فرد به سمت مصرف موارد مخدر رو می آورد چون عواقبش برایش تعریف نشده و فکر می کند بی قانونی علاوه بر خانواده بر همه جا حکفرماست.

روش فرزندپروری مستبدانه

در این روش، والدین به نوعی حق فرزند را در نظر نمی گیرند و تصور می کنند فرزند در همه حال باید به آنها چشم بگوید!! این والدین طاقت نافرمانی از فرزند ندارند و چون فکر می کنند بهترین ها را برای فرزند خود درنظر می گیرند پس فرزند نباید مخالفتی با نظرشان داشته باشد. البته قطعا والدین مستبد و بداخلاق، کودکان مستبدی که در آینده دچار ضعف های اخلاقی بسیاری خواهند شد، تحویل جامعه می دهند. در این سبک، والدین علاقه شدیدی دارند که بخواهند قدرت خود را به رخ بکشند و اصلا نیازهای کودک را درنظر نمی گیرند. این پدر و مادرها ابراز محبت به کودک نمی کنند و برای اینکه او را کنترل کند او را از شیوه های ترساندن استفاده می کنند. ویدیوی والدین کنترلگر چگونه با رفتارهایشان شخصیت فرزند خود را تخریب میکنند را از دست ندهید. این والدین از اینکه فرزندشان فقط چشم بگویند احساس رضایت می کنند و اگر از دستورشان پیروی نکنند، آنها را تنبیه می کنند.

در ادامه می پردازیم به روش های فرزند پروری که قطعا به ما کمک خواهد کرد تا در تربیت فرزند خود موفق باشیم

1. اعمال نیک را تصدیق کنید

آیا تا به حال به این فکر کرده اید که چند بار در روز نسبت به فرزندان خود واکنش های منفی نشان می دهید؟ ممکن است متوجه شوید که خیلی بیشتر از آنها انتقاد می کنید تا اینکه از آنها تعریف کنید. اگر یک رئیس با شما چنین رفتار منفی داشته باشد، حتی اگر با نیت خیر باشد، چه احساسی خواهید داشت؟

مثبت ترین رویکرد، اعتراف به کارهای خوب کودکان است: "تو بدون اینکه من بخواهم رختخواب را درست کردی، عالی است!" یا "وقتی با خواهرت بازی می کردی داشتم تو را تماشا می کردم و خیلی صبور بودی." این نظرات در تشویق رفتار خوب در طولانی مدت، بسیار مؤثرتر از توبیخ مداوم خواهد بود. پس برای بهترین تربیت فرزند خود، تصمیم بگیرید که هر روز چیزی برای ستایش پیدا کنید. در مورد پاداش ها سخاوتمند باشید: عشق، آغوش و تمجید شما می تواند معجزه کند و معمولاً پاداش کافی دارد. به زودی متوجه خواهید شد که در حال "پرورش" بیشتر رفتارهای درستی هستید که دوست دارید ببینید.

2. محدودیت ها را تعیین کنید و با نظم و انضباط سازگار باشید

نظم و انضباط در همه خانه ها لازم است. هدف انضباط کمک به کودکان در انتخاب رفتارهای قابل قبول و یادگیری خودکنترلی است. آنها ممکن است محدودیت هایی را که شما تعیین کرده اید آزمایش کنند! وضع قوانین در خانه به کودکان کمک می کند تا انتظارات شما را درک کنند و خودکنترلی را در خود پرورش دهند. توصیه می شود یک سیستم را پیاده سازی کنید: هشداری که عواقبی را به دنبال دارد، که می تواند بازداشت یا از دست دادن امتیازات باشد. اشتباه رایجی که والدین مرتکب می شوند این است که عواقب یک رفتار را دنبال نمی کنند. شما نمی توانید یک روز بچه ها را برای یک پاسخ بد تنبیه کنید و روز بعد واقعیت را نادیده بگیرید. ثابت بودن و ثبات قدم داشتن از اصلی ترین ویژگی ها در شیوه های فرزند پروری اصولی است و اینگونه است که فرزندان می آموزند که شما چه انتظاری از آنها دارید.

3. برای فرزندانتان وقت بگذارید

اغلب برای والدین و فرزندان دور هم جمع شدن برای یک وعده غذایی خانوادگی دشوار است، چه رسد به اینکه زمان با کیفیتی را با هم بگذرانند. می توانید صبح ها 10 دقیقه زودتر از خواب بیدار شوید تا بتوانید با بچه هایتان صبحانه بخورید یا بعد از شام به پیاده روی بروید. کودکانی که توجهی را که می‌خواهند از والدین خود دریافت نمی‌کنند، اغلب بیش از حد واکنش نشان می‌دهند یا بد رفتاری می‌کنند، زیرا به این ترتیب مطمئن هستند که توجه والدین را به خود جلب خواهند کرد. برای داشتن خانواده موفق، وقت گذاشتن برای فرزندان ضروری است. هر هفته یک "شب ویژه" را برای دور هم جمع شدن برنامه ریزی کنید و اجازه دهید فرزندانتان در تصمیم گیری در مورد نحوه گذراندن وقت کمک کنند. راه‌های دیگری برای اتصال پیدا کنید، مثلاً یک یادداشت یا چیز خاصی را در جعبه‌های غذای کودکان بگذارید.

به نظر می رسد که نوجوانان در مقایسه با کودکان کوچکتر، به توجه کمتری از سوی والدین نیاز دارند. اما از آنجایی که فرصت های کمتری برای والدین و نوجوانان برای گذراندن وقت با هم وجود دارد، والدین باید تمام تلاش خود را به کار گیرند تا زمانی که فرزندانشان تمایل به صحبت کردن یا شرکت در فعالیت های خانوادگی ابراز می کنند، در دسترس باشند. رفتن به کنسرت، بازی و رویدادهای دیگر با نوجوان، خود راهی برای گسترش محبت است و به شما این امکان را می دهد تا در مورد چیزهای مهم دیگری در مورد نوجوان خود و دوستانش بیاموزید.
با روانشناس نوجوان مرکز مشاوره دکتر فهیمه رضائی آشنا شوید.

4. الگوی خوبی باشید

کودکان خردسال با تماشای والدین خود چیزهای زیادی در مورد نحوه رفتار کردن یاد می گیرند. هر چه کوچکتر باشد، بیشتر از آن تقلید می کنند. قبل از اینکه در مقابل کودک خود واکنش پرخاشگرانه نشان دهید یا عصبانی شوید، به موارد زیر فکر کنید: آیا می خواهید کودک در هنگام عصبانیت اینگونه رفتار کند؟ همیشه مراقب باشید که فرزندانتان شما را تماشا می کنند. مطالعات نشان داده است که کودکانی که ضربه می زنند اغلب الگوی پرخاشگری در خانه را تقلید می کنند.

ویژگی هایی را که می خواهید در فرزندان خود پرورش دهید الگو کنید: احترام، صمیمیت، صداقت، مهربانی، بردباری. دستودلبازی. کارهایی را برای دیگران انجام دهید بدون اینکه انتظار جبران داشته باشید. تشکر و ستایش خود را بیان کنید. مهمتر از همه، با فرزندانتان همان طور رفتار کنید که انتظار دارید دیگران با شما رفتار کنند.

5. ارتباط را در اولویت قرار دهید

شما نمی توانید از بچه ها انتظار داشته باشید که همه کارها را انجام دهند فقط به این دلیل که شما به عنوان یک والدین «این را می گویید». آنها نیز مانند بزرگسالان می خواهند و مستحق توضیحات هستند. اگر برای توضیح دادن وقت نگذاریم، بچه‌ها شروع به زیر سوال بردن ارزش‌ها و انگیزه‌های ما می‌کنند و اینکه آیا آن‌ها به خوبی پایه‌گذاری شده‌اند یا خیر. والدینی که برای فرزندان خود استدلال می کنند به آنها اجازه می دهند بدون قضاوت ، ارزشی را بفهمند و یاد بگیرند و آن را به کار گیرند.

انتظارات خود را روشن کنید. اگر مشکلی وجود دارد، آن را توصیف کنید، احساسات خود را بیان کنید و از فرزندتان دعوت کنید تا با هم راه حلی برای آن بیابند. ذکر عواقب آن را فراموش نکنید