روانشناسی خانواده چیست؟

روانشناسی خانواده یکی از شاخصه های اصلی روانشناسی می باشد. یک متخصص روانشناس در روانشناسی خانواده بر رفتار ها و روابط اعضای خانواده و تاثیرات آنها بر روی یکدیگر می پردازند. روانشناسی خانواده به مباحثی از قبیل ازدواج، طلاق، شیوه های فرزند پروری و… می پردازند. 

روانشناسی خانواده چه کمکی می کند؟

خانواده درمانی برای درمان اختلالات عاطفی در بین از اعضای خانواده، بهبود ارتباطات و حل تعارضات استفاده می شود. روانشناس خانواده با گروهی از اعضای خانواده یا با کسانی که مستعدتر یا علاقه مندتر به مشارکت هستند ملاقات می کند. دلایل زیادی وجود دارد که ممکن است شرکت در یک سری جلسات خانواده درمانی راحت باشد، مثلا اینکه این روشی است که می تواند در حل مشکلات گروهی و هم مشکلات فردی مفید باشد. در سطح سازمان خانواده، می توان مشکلاتی چون اجرای قوانین همزیستی، ارتباطات ناکافی یا مخدوش، تعاملات سرد، دوری کردن و حتی خشونت آمیز خانوادگی درمان کرد. مشکلات ماهیت فردی که می تواند به خانواده درمانی ارائه شود، طیف گسترده ای را شامل می شود که در آن موقعیت هایی وجود دارد که مستقیماً از مشکلات درون خانواده ایجاد می شود و همچنین گاهی خارج از حیطه خانواده است.

در روانشناسی خانواده بهتر است که افراد برای رفع مشکلات خانوادگی خود به فرد متخصص یعنی روانشناس خانواده مراجعه کنند و از مشاوره های افراد غیر متخصص استفاده نکنند.

روانشناسی درون خانواده

از آنجایی که روانشناسی خانواده ارتباط مستقیم با اعضای خانواده دارد می تواند باعث پیشگیری و حل مشکلات خانوادگی شود. درمانگر درجلسات مشاوره خانواده افراد را بصورت یک سیستم یا تیم قرار می دهد و به هرکدام وظیفه هایی می دهد و ازین رو افراد خانواده به هم کمک می کنند و بر روی هم تاثیر می گذارند.

اهمیت روانشناسی خانواده

دلیل اهمیت روانشناسی خانواده این است که افراد با یکدیگر نسبت نزدیک و ارتباط مستقیم دارند و از این رو بر روی احساسات و عواطف هم تاثیر می گذارند. تاثیر خانواده به این صورت می باشد که کارها و مشکلات هر عضو خانواده بر دیگر اعضا تاثیر مستقیم دارد و به همین دلیل روانشناسی خانواده اهمیت پیدا می کند. ما به عنوان مادر و پدر باید این وظیفه را احساس کنیم که بدانیم کودکان، نوجوانان، جوانان چگونه کار می کنند… آنها را درک کنیم و به سادگی از آنها شکایت نکنیم. و برای آن باید زمانی را برای خواندن، آموزش، شرکت در سخنرانی ها، کمک خواستن از یک روانشناس خانواده پیدا کنید… زیرا مشکلات کوچک می توانند به مشکلات بزرگ تبدیل شوند و آنچه را که در طول کودکی تا نوجوانی به فرزندان خود آموزش نداده ایم، هرگز موفق به آموزش آن نخواهیم شد. از اینجا به شما توصیه می کنم که مقالات و مطالب در ارتباط با خانواده را مطالعه کنید، به دنبال کتاب ها و اطلاعاتی در مورد دنیای کودکان بگردید، زیرا فقط با دانستن اینکه آنها چگونه هستند می توانیم آنها را همانطور که هستند دوست داشته باشیم.

تخصص روانشناسی خانواده

روانشناسی خانواده مشکلات میان افراد را شناسایی می کند و دلایل رخ دادن آنها را جویا می شود و دیدگاه های خود را نیز مطرح می کند و با تخصص خود و با بحث با اعضای خانواده درباره موضوعاتی که تا به حال درباره آنها بحث نشده است به حل مشکلات می پردازد.

از جمله دلایلی که مردم بخاطر آنها به روانشناس مراجعه می کنند می توان به مشکلات خانوادگی، رفتار های تربیتی فرزندان، استرس های ناشی از کار، رابطه با فرزندان، روانشناسی نوجوان و… اشاره کرد.

روانشناسی خانواده به زوجین، خانواه، نوجوانان و… مشاوره می دهد.

مزایای استفاده از روانشناسی خانواده

روانشناسی خانواده نقش مهمی در حل کردن مشکلات و مسائلی که در خانواده ممکن است پیش بیاید را دارد. روانشناسی خانواده باعث می شود افراد مهارت های خود را در زندگی بالا ببرند و نقش خود را در خانواده پیدا کرده و به استحکام و آرامش خانواده کمک کنند.

این شاخه از روانشناسی درواقع به مشکلات خانوادگی بین والدین، فرزندان، زوج ها و مشکلات بین خانواده ها می پردازد.
در این حوزه، به شناخت ، آموزش و مشاوره و ارائه راهکارهای فردی و غیر فردی پرداخته می شود. البته مشاوره خانواده حتما به این صورت نیست که تصور کنید اعضای یک خانواده همگی در جلسه حضور دارند. بسیاری مواقع ما مراجعانی داریم که در ارتباط با والدین یا فرزند خود یا خواهر و برادرشان که از سمت آنها مورد آزار روحی و فکری قرار می گیرند. در جلسات روانشناسی خانواده، ابتدا درمانگر باید یک شناخت کلی باتوجه به مواردی که مراجع بیان می کند، به دست آورد. سپس مشکل و مسئله ارزیابی می شود و با طرح پرسش هایی عمق مسئله بررسی می شود. در این مرحله ، مشخص می شود که آیا مسئله اصلی رفتارهای فرد است و خود فرد مسئله و مشکل دارد یا نه واقعا در ی خانواده ای که رفارهای نابهنجار دارند ، زندگی می کند. گاهی نیاز هست که با روانکاوی، مسئله اصلی مشخص شود. روانکاوی با ضمیر ناخوداگاه را بررسی می کند و یا به جستجوی مشکل در دوران کودکی و در عمق شخصیت فرد می پردازد که از دوران کودکی او شکل گرفته است.
گاهی درمانگر به این نتیجه می رسد که فرد دچار مسائلی مثل انواع اختلالات شخصیتی، خلقی، اختلال خواب، اعتیاد و … است، در این حالت نیاز است که از فرد نقشه مغزی گرفته شود که اختلالات شخصیتی، خلقی و سایر عملکردهای غیر طبیعی مغزی او مشخص شود.
بسیاری مواقع مشکلات خانوادگی با چند جلسه مشاوره که بسته به شدت آن دارد، برطرف می شود. اما اگر درمانگر تشخیص داد که فرد دچار اختلال روحی و روانی یا فعالیت غیرنرمال مغزی است، او را به روانپزشک ارجاع می دهد و در نهایت اگر تشخیص دهد که مشکل و مسئله واقعی از سمت خانواده اوست و فرد در حال آسیب دیدن از سمت عضو یا اعضای خانواده است، هرکدام از اعضای خانواده که نیاز باشد را دعوت به جلسه مشاوره می کند و اینگونه به بنیان خانواده ها جهت حل مسائل خانوادگی و مشکلات، کمک می شود…

زمینه های مداخله و شایستگی های روانشناسی خانواده

روانشناسان زیادی هستند که در تماس مستقیم با خانواده ها هستند: درمانگران بالینی ، حقوقی ، زوجین … برخی از کارهای آنها ممکن است فقط بر مشاوره متمرکز باشد ، مانند مورد مشاوران. در برخی دیگر ، عمل روانشناس نیاز به مداخله درمانی دارد (برای این مهم است که یک روانشناس سلامت باشید). زمینه های فعالیت یک روانشناس خانواده بسیار گسترده و متنوع است ، اگرچه می توان آنها را به شرح زیر خلاصه کرد: 

آموزش فرزندان یا آموزش والدین 

روانشناس در مسئول آموزش باشد پدر و مادر پدر و مادر استراتژی که کودک یک محیط امن، محترمانه و دوستانه رفتار. همچنین به آنها کمک می کند تا رشته ها ، ارزشها و عادات سالمی را برای رفاه همه اعضای خانواده ایجاد کنند.

مشکلات رفتاری در دوران کودکی

نافرمانی ، پرخاشگری ، ترس های دوران کودکی ، اختلالات رشدی … اینها شایع ترین مواردی هستند که به مشاوره می آیند. روانشناس مسئول ارزیابی کامل مشخصات کودک ، تجزیه و تحلیل پویایی درون خانواده و طراحی برنامه مداخله ای است که همه اعضا در آن شرکت خواهند کرد. 

حل تعارضات والدین و نوجوانان 

نوجوانی شامل یک سری تغییرات در فرد است: جسمی ، روانی و اجتماعی. این تغییرات بر روابط با والدین تأثیر می گذارد و در برخی موارد باعث بی ثباتی در خانواده می شود: تغییر در هنجارها ، تعدیل اختیارات یا ایجاد آزادی ها و مسئولیت های جدید برای نوجوان. مداخله روانشناس بر ارائه کانال های ارتباطی مثبت ، تکنیک های حل تعارض و اجرای برنامه های حمایت از والدین متمرکز خواهد بود . فرزندپروری مثبت مفهومی است که توسط نهادهای رسمی به منظور ارتقاء روابط والدین و فرزندان بر اساس محبت ، مسئولیت پذیری و اطاعت از طریق راهبردهای آموزشی روانی مطرح می شود .

حل بحران های زوجین در روانشناسی خانواده

زوجین تکامل می یابند و دوره های تغییر را پشت سر می گذارند ، که گاهی منجر به ایجاد درگیری ها و مشاجرات مداوم می شود. ورود کودک ، بیکاری یا بازنشستگی اغلب رویدادهایی هستند که زندگی زناشویی و خانوادگی را بی ثبات می کنند. درمانگر اعضا را در گفتگو و حل تعارض باز ، محترمانه و قاطع آموزش می دهد. همچنین ، به زوج آموزش می دهد تا در سطح شناختی و رفتاری تغییراتی ایجاد کنند تا پیوندهای عاطفی دوباره برقرار شود. 

جدایی و طلاق و نقش روانشناس خانواده

در بسیاری از موارد دیگر ، هنگامی که زن و شوهر تصمیم به شکستن نامزدی خود می گیرند ، روانشناس خانواده نقش واسطه را ایفا می کند. در این زمینه ، روانشناس باید اعضا را در زمینه حقوقی راهنمایی کند ، به آنها در برقراری ارتباط خوب در طول فرایند کمک کند و بر غم جدایی غلبه کند.