رفتار والدین با کودکی که مدرسه نمی رود:

دکتر رقیه زراعتی ایده لو: روان شناس تربیتی. مشاور کودک، نوجوان، والد

در این سری مقالات داریم علل اضطراب جدایی و امتناع از مدرسه رفتن و راهکارهای مقابله با آن را بررسی می کنیم .

• یکی از علل اضطراب جدایی، عدم استقلال کودک است. ببینید کودکی که دلبستگی ایمن ندارد و وابسته به والد است، وقتی میبیند ساعاتی باید دور از والد باشد، ضطراب میگیرد. {فایل های مربوط به دلبستگی را در کانالم گوش دهید }.

از طرفی او به دلیل سبک فرزند پروری نه چندان درست، نمیتواند از پس کارهایش برآید. {در سری مطالب مربوط به تاب آوری که در کانال قصه های زندگی تقدیم کرده ام  نکات کاربردی خوبی ارایه شده اند. لطفا بهشون سر بزنید}.

از کودکی به کودکمان استقلال دهیم. آموزش های لازم را با حوصله ارایه دهیم و در هر مرحله که کاری را یاد گرفت و انجام داد از او تمجید کنیم. فقط وقتی لازم است کمکش کنیم. اجازه دهیم مستقل باشد. اعمالی مثل غدا خوردن . نظافت شخصی. در اوردن و پوشیدن کفش و لباس، مرتب کردن کیف و میز و اتاق و… را به ارامی و با حوصله به او بیاموزیم.

ایجاد رابطه سالم جلوی دلبستگی نا ایمن و چسبیدن کودک را می گیرد. از همان دوره نوزادی کودک علاوه بر مادر از پدر، خواهر و برادر ها، پدر و مادر بزرگها و…محبت را دریافت کند. گاهی برای زمانی کوتاه مادر نوزاد را به یک مراقب ایمن بسپارد و به کارهایش برسد به مرور زمان که کودک می تواند غذای کمکی بخورد در روز برای زمان کوتاهی مثلا  نیم ساعت الی یک ساعت مادر پس از سپردن کودک به مراقب ایمن ، به خرید ، باشگاه و… برود . کم کم در حدود سه سالگی – برای مادران خانه دار – کودک برای ساعاتی در مهد  کودک یا خانه بازی ثبت نام شود. اوایل از روزی نیم ساعت- یک ساعت شروع شود و تا روزی سه- چهار  ساعت گسترش یابد. روزهای اول مادر و کودک با هم به مهد بروند. کودک در حضور والد با مربی ها و بچه های مهد آشنا میشود و کم کم والد زمان ماندن را کم کند و به روزی برسند که کودک را در مهد بگذارند بوس و بغل و خدا حافظی و بروند که به موقع دنبالش بیایند.  صبر والدین در این دوره عادت دادن کودک به مهد مهم است. و اینکه بچه شما، شخصیت خاص خودش را دارد. او را با بچه های دیگر مقایسه نکنید. بعضی از بچه هابه سختی از والدین جدا میشوشند بعضی ها از دم در میگویند برو دیگه بابا! اینجا مهد کودک منه نه شما! برو سر کارت! کودک شما ناب وو خالص و مال شماست انگار آسمان باز شده و همین یک کودک افتاده تو بغل شما . پس هر جوری که هست نور چشمی و عزیزتان است و منحصر به فرد . کافی است زبان عشق او را بشناسید و با همان زبان به اوکمک کنید مستقل شود.

ببینید به این ترتیب کودک آهسته و با حداقل اضطراب به محیط مهد عادت می کند و بعدا در پیش دبستانی و ابتدایی مشکلات کمتری نشان خواهد داد .

• گاهی کودک از شب قبل یا از دقایقی قبل از امدن سرویس مدرسه بدحال میشود و همینکه سرویس مرود، درد و مرض هم میرود! و کودک شنگول- منگول میشود. ای داد بیداد! حالا چه کنیم؟ در این وقت شما هم میشوید یک پرستار. خانه میشود محل استراحت بیمار. کودک تمام روز در رختخواب می ماند. آش ساده یا سوپ و دمنوش میخورد. و هرگونه بازی و تفریح تعطیل میشود. او بیمار است و باید استراحت کند! وقتی حالش انقدر خوب بود که بتواند برود مدرسه، بقیه فعالیت ها هم از سر گرفته می شود!
• علت نرفتن به مدرسه را پیدا کنید: ببینید دقیقا چه چیزی باعث می شود فرزند شما به مدرسه نرود؟ آیا کسی در مدرسه اذیتش میکند؟ رابطه اش با معلم و دوستانش چطور است؟ نکند از اینکه خانه را ترک می کند ناراحت است؟! با کودک صحبت کنید . همدلی داشته باشید. خاطرات کودکی خودتان یا اطافیانتان را بگویید قصه ی کسانی که آنها هم کمی دلشوره داشته اند اما بعد از مدتی از مدرسه رفتن لذت برده اند. بر اساس نظریه ی یادگیری مشاهده ای البرت بندورا، بچه ها با مشاهده مستقیم یا غیر مستقیم یاد میگیرند. تجربیات لذت بخش خودتان از مدرسه را بیان کنید. روز های سخت و چطور کنار امدنتان با آنها را هم برایش تعریف کنید. از خواهر و برادرها یا فامیلی که هم سن و سالش هستند کمک بگیرید . بچه ها حرف را از همسالانشان خیلی بهتر قبول می کنند .
• با معلم فرزندتان در ارتباط باشید و از او کمک بگیرید معلمها کمک بزرگی هستند در اینکه علت امتناع را بدانیم ، ببینیم در چه شرایطی اوضاع بدتر و یا بهتر می شود و از همه مهمتر وقتی معلم خودش با کودک ارتباط قوی ایجاد کند و کودکان را با هم دوست کند، نیاز به عشق دانش اموز برطرف میشود و مدرسه می اید داخل دنیای مطلوب کودک .
• مدرسه را جایی جذاب ، معرفی کنید:

من نمیدانم وقتی اولیا تا می توانند از مدرسه و نظام اموزش و پرورش و کبفیت کتابها و… در حضور کودک نقد میکنند، چطور می توانند توقع داشته باشند کودک مشتاقانه به مدرسه برود؟!!

لطفا نکات مثبت مدرسه، درسخواندن، اردوها، جشنواره ها و مراسم و… را بیان کنید یا با کودک یا با فردی سوم در حالیکه کودک میشنود و خاطرات خوش خودتان از مدرسه خودتان را بگویید .

وقتی می خواهد نمایش اجرا کند، کمکش کنید با او تمرین کنید. بعد از مدرسه، ازش در مورد نمایش و هیجانتش  بازخورد معام و … بپرسید .

به کودک کمک کنید یک هنر یا مهارت را یاد بگیرد . با معلم هماهنگ کنید که کودک در کلاس توانمندی خودش را نشان دهد مثلا یک خانه با چوب بستنی بسازد و ببرد مدرسه به دوستانش نشان دهد مراحل درست کردنش را توضیح دهد حتی اگر معلم اجازه داد در یک جلسه درس هنر به بچه ها ی دیگر اموزش دهد .

بعضی از کودکان قدرت بیان خوبی دارند. میتوانید کمک کنید یک شعر یا داستان یاد بگیرد در خانه برای شما و عروسکهایش بخواند و تعریف کند .با معلمش هماهنگ کنید که وقتی را در نظر بگیرد کودک در کلاس شعریا قصه اش را بخواند . ببینید وقتی کودک  احساس میکند می تواند. و توانمندی اش دیده می شود حالش بهتر می شود.و از مدرسه بیشتر لذت می برد{لطفا فایل های کوله مدرسه را در کانالم گوش کنید . در این زمینه توضیحات خوبی داده شده }

• به کودک کمک کنید دوستانی در مدرسه پیدا کند. گاهی والدین قبل از مدرسه دایره های دوستی در محل یا خانه های بازی ایجاد میکنند . بچه ها با یک یا چند تا از این دوستان به مدرسه می روند و همکلاسی میشوند . این عالی است . معمولا این بچه ها مشتاق رفتن به مدرسه هستند به ویژه اگر در راه هم با رفقایشان باشند. اما گاهی به دلایلی مثل اسباب کشی کودک دوستی در مدرسه ندارد که بهتر است والدین در یافتن دوست خوب به او کمک کنند . شرکت والدین در جلسات اولیا و مربیان میتواند باعث آشنا شدن آنها با هم و کمک به تشخیص اینکه احتمالا فرزند این خانواده میتواند دوست خوبی برای فرزند ما باشد، باشد. و بعدش قرار مادرها یا پدرها برای یک گردش در محل . مثل پارک ، فوتبال و… والدین و دانش اموزان می ایند. و در حین گردش رفاقت اتفاق می افتد .
• رفتار های مثبت کودک را تشویق کنید. جدولی مثل جدولی که در داستان کیارش تعریف کردم بکشید. رفتارهای مثبت را لیست کنید و با مشورت با کودک جایزه تعیین کنید. هر روز با کمک کودک جدول را پر کنید و برای هر رفتار مثبت او را تشویق کلامی کنید . گاهی بغلش کنید و دقیقا بهش بگید که چه کار کرده که افتخار می کنید. برایی مثال امروز بدون بهانه رفتی مدرسه . تو تا زنگ اخر تو مدرسه موندی ، بدون اینکه زنگی به من زده بشه . بهت افتخار میکنم پسر/ دختر . و یک آغوش گرم و بوسه. و زمزمه درگوشی: تو از پسش براومدی. افرین.

در پایان هر روز امتیاز ها را جمع کنید و طبق امتیاز ها تشویقش کنید. تمجید یک دقیقه ای مادر یک دقیقه ای را یاد اوری میکنم : روی نکات مثبت زوم کنید با نقطه ضعف ها کاری نداشته باشید . لطفا ماهی قرمز ها را در پیج اینستاگرامم مطالعه کنید

• گاهی اشکال از کودک نیست! از شما هم نیست! محیط مهد یا پیش دبستانی و مدرسه محیط نامساعدی است. خشونت، عدم توانایی در برقراری ارتباط با کودک، عدم جذابیت و زیبایی و… باعث میشه فرزند شما احساس ناراحتی کند. اگر میتوانید پیشنهادات موثر را به مدیر و مربی ها بدهید و تغییر ایجاد کنید اگرنه، کودک را به محیط مناسبتری منتقل کنید .
• اگر با تمام این راهکارها هنوز کودک شما می ترسد ، هنوز حاضر نیست برود مدرسسه، لطفا به یک روانشناس متخصص کودک مراجعه کنید .

از اینکه با ما همراهید سپاسگزارم . ارادتمند: دکتر رقیه زراعتی .

شایان ذکر است : فایل های صوتی این دوره اموزشی در کانال قصه های زندگی در پیام رسانهای تلگرام/ ایتا/ بله / سروش در دسترس است .

استفاده از مطالب با ذکر منبع بلا مانع است .

نویسنده دکتر رقیه زراعتی