حواس پرتی_علل حواس پرتی و عدم تمرکز
حواس پرتی یک عامل بازدارنده افراد برای رسیدن به اهداف و خواسته هایشان است؛با به دست اوردن تمرکز میتوان گفت شما راه زیادی از مسیر موفقیتت را طی کرده اید.
mind wandering یا حواس پرتی چیست؟
این مبحث اهمیت بسیاری دارد چراکه برای افراد بسیاری پیش می آید و تبعات بسیاری نیز دارد از جمله پدیده ی دلزدگی و کسالت و عدم توجه به محیط. درنتیجه درک این مبحث ما را در درک مبحث دلزدگی و بی حوصلگی کمک می کند.
مطالعات علمی که روی پدیده حواس پرتی صورت گرفته است مدیون محققان زیادی است از جمله واناتان اسکولر که کارش را در سال 2003 و 2004 اینگونه آغاز کرد:
دو نوع بررسی را انجام داده است اول اینکه از تعدای دانشجویان خواسته تا کتاب جنگ و صلح تولستوی را بخوانند طی 45 دقیقه و بعد از آنها پرسیده شده که در این 45 دقیقه چند بار حواس آنها پرت شده است که نتیجه اش به صورت میانگین شده 5.4 بار.
در ادامه، کار دیگری نیز انجام داده است که به صورت رندوم، از افراد پرسیده همین الآن فکرت به مطالب کتاب بود یا خیر؟ و بعد متوجه شده است که علاوه بر آن 5/4 بار، به طور متوسط 1وخورده ای بار هم افراد فکرشان پریده و mind wandering داشته انداما خودشان متوجه نشده اند.
انواع حواس پرتی
حتما برای شما نیز پیش آمده است که در جمعی شرکت کرده اید و نفر دیگر متوجه شده که شما حواستان پرت است و از شما خواسته شده که حواستان را متمرکز کنید درنتیجه نکته جالبی که اینجا مطرح می شود این است که ما خیلی اوقات خودمان متوجه نمی شویم که حواسمان پرت شده است که به این موضوع می گویند: metacognition capacity یعنی ظرفیت و توانایی فراشناختی
افرادی که مصرف سیگار و الکل دارند، پرت شدن حواس حین انجام کار بسیار بیشتر برایشان اتفاق می افتد همچنین metacognition capacity نیز در آنها پایینتر است یعنی در لحظه متوجه نمی شوند که حواسشان پرت شده است.
چه مواقعی حواسمان کمتر پرت می شود
یک پژوهش دیگری روی تماشای فیلم انجام شده با فیلم بادکنک قرمز. از تعدادی افراد خواسته شده که بشینند و فیلم را تماشا کنند و امتحان کنند چند بار در طول فیلم حواسشان پرت می شود.
نتیجه اینگونه تشخیص داده شده که به طور متوسط، هر 2ونیم دقیقه 1 بار شاهد mind wandering بوده اند. نکته ی جالب این پژوهش این بود که اگر سناریوی فیلم را به دیگران بگویند و افراد بدانند در فیلم قرار است چه اتفاقی بیفتد، میزان mind wandering تا حد زیادی کم کی شود. به عبارتی دیگر وقتی افراد مطلب را می گیرند و به نحوی دل به مطلب می دهند، حواسشان کمتر پرت می شود و نکته ی دیگر هم هرچه بیشتر در طی فیلم جلو می رویم، کمتر حواسشان پرت می شود.
نتیجه این است که وقتی مطلبی را دوست نداری، به آن دل نبستی و به عنوان یک آدم منفعل نشستی و گوش می دهی، احتمال پرت شدن حواستان بسیار بالا می رود. ولی وقتی داستان گرم می شود و ذوق و شوق شما بالا می رود، کمتر حواستان پرت می شود.
بنابر مقاله ای از ژورنال ساینس، در ارتباط با پرت شدن حواس که در سال 2010 منتشر شده، یک سایتی مطرح شده با عنوان خوشبختی خود را ردیابی کنید. چندین هزار نفر در این سایت عضو می شوند و در زمان های مختلف، برای این افراد چند سوال اس ام اس می شود و آنها باید به این سوال در کوتاهترین زمان ممکن پاسخ بدهند و اگر ندهند، آزمون آنها رد می شد.
جوابهایی در این آزمون داده می شد، این بود که در حال کار در محل کارم بودم، در منزل در حال کار با کامپیوتر بودم، در منزل در حال استراحت بودم. در اتوبوس ، در حال نظافت خانه، خرید، نماز و عبادت، گوش دادن موسیقی، مراقبت از بچه ها، ورزش، بازی و یا در حال رابطه جنسی بودم…
سوال دوم این بود که در همین لحظه که داشتی آن کار را انجام می دادی آیا حواست به همان کار بود یا به چیز دیگری فکر می کردی و اگرحواست جای دیگری بود، آن فکری که داشتی خوشایند بود یا غیرخوشایند؟ تقریبا 40% افراد گفتند که فکرشان و حواسشان جای دیگری بوده است. روانشناسان این 40 درصد را گاهی اوقات با قاطعیت تعمیم می دهند مثلا 40درصد افرادی که دارند به یک فایل صوتی گوش می دهند، حواسشون پرت هست!
حالتهای حواس پرتی
موضوعی که حواس فرد را پرت می کند 3 حالت دارد: یا خوشایند است، یا ناخوشایند، یا خنثی
حواس پرتی خوشایند که درواقع نام قدیمی تری آن فانتزی های ذهن، یک سری رویاهایی است که فرد درگیر آن می شود و اکثر افراد دوست ندارند که بقیه متوجه آن شوند. مثلا رسیدن به ثروت و فخر فروشی به دیگران، شهرت، رابطه عاشقی که اینقدر این رویاها خارج از عقل هستند که افراد می ترسند به آنها اعتراف کنند.
نکته مهم وجالبی که از این تحقیق به دست آمد این بود که کمترین میزان حواس پرتی را افرادی داشتند که مشغول رابطه جنسی بودند و همچنین بیشترین احساس رضایت از زندگی را نیز آنها داشتند.
در مقاله ای دیگر با نام "افرادی که حواسشان پرت می شود، افراد غیرخوشحالی هستند" از افراد پرسیده شده که الآن میزان رضایت از زندگی خود را بین صفر تا 100 گزارش دهید.
به ترتیب، گروه اول، آنهایی بودند که mind wandering منفی داشتند و این بدترین حالت می تواند باشد. گروه بعد آنهایی بودند که mind wandering خنثی، گروه بعد mind wandering مثبت داشتند و آخرین گروه آنهایی که mind wandering ندارند.
وقتی دارید کاری را انجام می دهید، بهترین حالت این هست که فقط به آن فکر کنید و از همان لذت ببرید و هیچ گونه حواس پرتی نداشته باشید حتی mind wandering مثبت و رویاپردازی به اتفاقات خوب هم نداشته باشید. شاید این همان حالت flow است که در مقاله بی حوصلگی در روانشناسی به آن اشاره کردیم که فرد در این حالت احساس خوشبختی می کند.
سوالاتی از این قبیل که چرا اصولا ذهن ما می پرد؟ چرا و چه دلیلی باعث می شود ما حواسمان پرت شود و تمرکز نداشته باشیم؟ و اینکه چرا وقتی حین انجام کارمان حواسمان که پرت می شود احساس ناخوشایندی داریم؟ با ما همراه باشید تا در مقالات بعدی درباره این موضوع صحبت کنیم.
دیدگاهتان را بنویسید